Blog
Quy trình 5S trong xưởng đá giúp tăng năng suất & giảm tai nạn ra sao?
Trong ngành sản xuất và thi công đá hoa cương, nơi máy cắt, pa lăng, cổng trục, xe nâng và các tấm đá nặng hàng trăm ký hoạt động liên tục, việc duy trì môi trường làm việc gọn gàng và an toàn là yếu tố sống còn. Bên cạnh các yếu tố kỹ thuật như thiết bị nâng hạ cơ khí, hay kỹ thuật cắt – mài đá hoa cương, thì việc áp dụng quy trình 5S trong quản lý xưởng đá đang được xem là một giải pháp hiệu quả giúp tăng năng suất, giảm tai nạn và tối ưu chi phí vận hành.
Bài viết này sẽ phân tích chi tiết cách 5S được áp dụng trong các xưởng sản xuất đá hoa cương hiện đại, cùng những lợi ích thực tiễn mà doanh nghiệp có thể đạt được.
5S là gì và vì sao cần trong xưởng đá hoa cương?
5S là hệ thống quản lý chất lượng và năng suất được khởi nguồn từ Nhật Bản, bao gồm 5 nguyên tắc: Sàng lọc (Seiri), Sắp xếp (Seiton), Sạch sẽ (Seiso), Săn sóc (Seiketsu) và Sẵn sàng (Shitsuke).
Trong môi trường sản xuất đá hoa cương tự nhiên và nhân tạo, 5S không chỉ giúp nhà xưởng trở nên gọn gàng, mà còn giảm nguy cơ tai nạn lao động do trượt ngã, vấp phải dây điện, mảnh đá hoặc vật cản. Đặc biệt, khi các khâu cắt đá, đánh bóng, vận chuyển tấm granite hoặc marble được tổ chức theo quy trình khoa học, doanh nghiệp có thể tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí nhân công.
S1 – Sàng lọc: Loại bỏ những thứ không cần thiết
Bước đầu tiên trong 5S là sàng lọc (Seiri), nhằm xác định và loại bỏ các vật dụng, thiết bị, vật liệu không cần thiết khỏi khu vực sản xuất.
Trong xưởng thi công đá hoa cương, những vật phẩm như:
Tấm đá vụn, phế phẩm sau cắt,
Dụng cụ hư hỏng, dây cáp cũ,
Bao bì, keo epoxy hết hạn hoặc vật liệu dư thừa,
đều cần được phân loại và loại bỏ kịp thời. Việc này không chỉ giải phóng không gian mà còn ngăn chặn tai nạn do trượt, vấp, hoặc chấn thương khi di chuyển.
Sau khi sàng lọc, không gian xưởng sẽ trở nên thoáng hơn, giúp các thiết bị như cổng trục di động AGC1000, pa lăng điện, máy khoan bàn hay thiết bị kẹp đá tảng hoạt động linh hoạt và an toàn hơn.
S2 – Sắp xếp: Đặt mọi thứ đúng chỗ
Sắp xếp (Seiton) giúp đảm bảo mọi vật dụng, công cụ được bố trí khoa học – dễ tìm, dễ lấy, dễ cất.
Một số quy tắc trong bố trí xưởng đá:
- Khu vực cắt, mài, đánh bóng, ép keo, và vận chuyển cần được phân luồng rõ ràng.
- Các dụng cụ cắt đá hoa cương, máy khoan và thiết bị nâng nên có vị trí cố định, đánh dấu bằng màu sơn hoặc ký hiệu.
- Tấm đá hoa cương lưu kho nên được đặt nghiêng 10–15° trên giá chữ A, có tấm đệm cao su chống trượt và ghi rõ mã lô, kích thước, loại đá.
Sắp xếp hợp lý giúp giảm thời gian tìm kiếm thiết bị, đồng thời giảm thiểu va chạm giữa máy móc và vật liệu – nguyên nhân phổ biến gây sứt mép, nứt vỡ tấm đá hoa cương.
S3 – Sạch sẽ: Duy trì môi trường làm việc sạch, sáng, an toàn
Với ngành đá, bụi mịn và bùn ướt từ quá trình cắt, đánh bóng, mài góc là nguyên nhân hàng đầu gây mất vệ sinh và trơn trượt.
Thực hiện Seiso (Sạch sẽ) bao gồm:
Vệ sinh nền xưởng mỗi ca, đặc biệt quanh khu vực máy cắt CNC hoặc bàn mài.
Lắp đặt hệ thống hút bụi công nghiệp hoặc bể lọc bùn đá tại nơi sử dụng nước làm mát.
Thường xuyên lau chùi máy móc, dụng cụ, tránh gỉ sét và rò điện.
Một xưởng sạch sẽ không chỉ giúp tăng năng suất lao động, mà còn thể hiện sự chuyên nghiệp trong quản lý chất lượng, đặc biệt khi khách hàng tham quan hoặc đánh giá nhà máy.
S4 – Săn sóc: Duy trì tiêu chuẩn đã thiết lập
Sau khi đạt được trật tự và sạch sẽ, bước Săn sóc (Seiketsu) nhằm duy trì và chuẩn hóa quy trình.
Điều này bao gồm:
- Dán sơ đồ bố trí thiết bị tại bảng thông tin trung tâm.
- Thiết lập quy trình kiểm tra an toàn thiết bị nâng như cổng trục xoay 360°, kẹp tấm, bộ nâng chân không, hoặc giá đỡ tấm đá.
Phân công nhân viên chịu trách nhiệm khu vực cụ thể, bảo đảm mọi vị trí luôn đạt tiêu chuẩn 5S.
Việc duy trì săn sóc giúp hạn chế tối đa tình trạng “đầu voi đuôi chuột” – chỉ làm 5S trong vài tuần đầu rồi bỏ dở.
S5 – Sẵn sàng: Tạo thói quen và văn hóa 5S trong doanh nghiệp
Cuối cùng là Sẵn sàng (Shitsuke) – hình thành thói quen và văn hóa 5S cho toàn bộ nhân sự trong xưởng đá hoa cương.
Điều này được thể hiện qua:
- Đào tạo định kỳ về an toàn lao động và sử dụng thiết bị cơ khí.
- Tổ chức thi đua 5S giữa các tổ sản xuất, khuyến khích nhân viên đề xuất cải tiến.
- Treo khẩu hiệu, hình ảnh trực quan nhắc nhở tại khu vực sản xuất.
Khi 5S trở thành văn hóa, nhân viên sẽ tự giác sắp xếp gọn gàng, kiểm tra thiết bị trước khi dùng và giảm đáng kể rủi ro tai nạn trong các khâu nâng hạ, vận chuyển, cắt mài đá hoa cương.
Lợi ích thực tiễn của 5S trong xưởng đá hoa cương
- Tăng năng suất lao động:
Quy trình rõ ràng, dụng cụ sắp xếp hợp lý giúp giảm 15–25% thời gian thao tác. - Giảm tai nạn lao động:
Bề mặt xưởng sạch, không vật cản, thiết bị bảo dưỡng định kỳ giúp giảm trơn trượt và đổ vỡ. - Nâng cao chất lượng sản phẩm:
Mặt đá hoa cương được bảo quản đúng cách, không bị trầy xước, nứt hoặc biến màu. - Tối ưu chi phí bảo trì và lưu kho:
Ít hao hụt vật tư, giảm thời gian dừng máy, tiết kiệm điện năng và nước làm mát. - Tăng uy tín doanh nghiệp:
Khách hàng, nhà thầu và đối tác đánh giá cao nhà xưởng sạch, gọn, vận hành chuyên nghiệp.
Ứng dụng thiết bị hỗ trợ trong mô hình 5S
Một phần không thể thiếu của 5S trong ngành đá là tự động hóa khâu nâng hạ và vận chuyển để đảm bảo an toàn cho công nhân. Một số thiết bị tiêu biểu gồm:
Cổng trục di động AGC1000: linh hoạt, phù hợp xưởng vừa và nhỏ.
Cần trục xoay 360°: giúp nâng tấm đá trong phạm vi hẹp.
Thiết bị kẹp đá tảng: giảm rủi ro sứt mép và trượt đá khi di chuyển.
Giá đỡ máy khoan: giúp cố định thiết bị gia công chính xác hơn.
Danh mục thiết bị nâng cơ khí: giải pháp đồng bộ cho toàn bộ quy trình xưởng đá.
Kết luận
Triển khai quy trình 5S không chỉ là xu hướng mà còn là nền tảng để phát triển bền vững đối với mọi doanh nghiệp gia công đá hoa cương. Khi được thực hiện đúng cách, 5S giúp tăng năng suất, giảm tai nạn, bảo vệ thiết bị và nâng cao hình ảnh chuyên nghiệp.
Kết hợp với việc đầu tư các thiết bị nâng hạ hiện đại từ Toolrange Asia, các xưởng thi công đá có thể đạt chuẩn quốc tế về an toàn – năng suất – chất lượng, mang đến những công trình granite hoàn hảo từ chi tiết đến tổng thể.
